Reisopera - Johannes Passion

Twee dagen later dan de bedoeling was (maar dat is een ander verhaal) zat ik vanmiddag vol bewondering te luisteren èn te kijken naar de Johannes Passion, uitgevoerd door de Nationale Reisopera. De prachtige muziek van Bach, mooie stemmen, geweldig koor en orkest, onder leiding van Klaas Stok die voor het eerst een dergelijke setting dirigeerdet, en dan de zo goede enscenering door Dale Duesing.

Johannes schrijft zijn evangelie veel later dan de andere drie evangelisten en daardoor gaat het wat minder over de gebeurtenissen in het leven van Jezus en meer over de verwerking ervan. De redding van de mens hangt af van zijn reactie op de ontmoeting met Jezus, zo staat in de inleiding op het Johannes evangelie in de Nieuwe Bijbelvertaling van het NBG. In de Johannes Passion van Bach is dat ook te horen. Naar mijn idee wordt er in deze Passion meer "geëvangeliseerd" dan in de Matthäus Passion. Niet alleen de gebeurtenis, maar ook wat die doet met degene die ervan hoort.

Het verhaal is in deze uitvoering van de Nationale Reisopera bijna abstract geënsceneerd. De zangers zijn gekleed in alledaagse kleding. De evangelist zit in zijn bibliotheek het verhaal op te schrijven. Hij komt zelf ook in het verhaal voor (hij omschrijft zichzelf als "de discipel die Jezus liefheeft", zo is de gangbare opvatting). Hij beschrijft dus ook zijn eigen emoties en Robert Burt laat die emoties in zijn rol als evangelist in de Passion prachtig uitkomen.

Geseling en kruisiging worden ingetogen gebracht. Tijdens de kruisiging blijft Jezus staan naast de middelste van drie palen op het toneel, wat naar mijn idee veel sterker werkt in deze Passion dan wanneer het allemaal realistischer zou zijn gebracht. De begrafenis: Johannes legt zijn evangelieboek eerbiedig in de ronde lichtkring op het toneel. Dan leggen alle koorzangers even eerbiedig een rode of een witte bloem, een palmtak of een steen op het boek. En daarbij kijken ze, als ze met twee personen tegelijk hun gave neerleggen, elkaar even echt aan. Ontroerend! Want daar gaat het volgens mij allemaal om: Jezus leerde dat je naar mensen moet omzien. Dan kan er iets moois gebeuren.

Een prachtige uitvoering dus! De muziek blijft het belangrijkst, en deze muziek en de inhoud van de Passion worden ondersteund door de enscenering. En als dat dan allemaal door een operagezelschap wordt gebracht, dat gewend is te "spelen" op het toneel, dan krijg je een uitvoering waar je stil van wordt... En dat is mooi in de tijd voordat we Pasen vieren.
Je kunt er nog naar toe! De komende weken wordt de Johannes Passion van de Nationale Reisopera nog op verschillende plaatsen uitgevoerd. Zie de website.