IJslandse schrijvers

Drie schrijvers van wie ik de laatste weken een boek heb gelezen: Arnaldur Indriðason, Steinunn Sigurdardóttir en Halldór Laxness. Heel verschillende schrijvers, maar ze hebben gemeen dat ze uit IJsland komen en heel goede boeken schrijven.
Indriðason schrijft over de politieman Erlendur en zijn team in Reykjavík. Een moord, in eerste instantie met weinig aanknopingspunten, en van lieverlee wordt het allemaal duidelijk. Onopgesmukt wordt het allemaal verteld. Onlangs is een al wat ouder boek van hem vertaald, Grafteken, en dat heb ik net uit.
Helaas worden de boeken van Steinunn Sigurdardóttir niet allemaal in het Nederlands vertaald. Dus heb ik een van haar boeken in het Duits gelezen: Gletschertheater. Een boek waarin wordt verteld hoe een "nieuwe rijke" in een dorp in IJsland een gloednieuw theater laat bouwen om daarin De Kersentuin van Tsjechov te laten opvoeren in een eveneens gloednieuwe IJslandse vertaling. Alle rollen in het stuk, zo is bedacht, moeten door manlijke acteurs gespeeld worden. Het geheel brengt heel wat beroering in het dorp. Prachtig geschreven boek! Steinunn is begonnen als dichteres en dat is ook in haar proza te merken.

In deze twee boeken is sprake van personen die schatrijk geworden zijn door het opkopen van visquota en het bouwen van woningen, winkelcentra en fabrieken. Dat ze daarbij enorme sociale schade aanrichtten, kon deze beide quotaprinsen weinig schelen. De verhalen spelen zich af aan de vooravond van de enorme crisis in IJsland.

Laxness, Nobelprijswinnaar in 1955, heeft van de huidige crisis in zijn land niets geweten. Hij overleed in 1998. In 1952 schreef hij een boek in het IJslands van de sagen (van rond het jaar 1000) dat door Marcel Otten in hedendaags Nederlands is vertaald onder de titel De gelukkige krijgers. Twee jonge mannen, de een dichter, de ander krijger, worden bloedbroeder. De krijger die er van droomt een machtige koning te dienen, komt op een eerloze manier om het leven. Zijn bloedbroeder verlaat huis en haard en gezin om hem te wreken. Ook dat loopt op een mislukking uit. Als hij eindelijk de koning spreekt voor wie de krijger is gestorven, weet hij zich het gedicht dat hij over zijn bloedbroeder heeft gemaakt, niet meer te herinneren. Een boek vol maatschappijkritiek, kritiek op religie en vol ironie. Zou het IJsland geholpen hebben als men zich de kritiek van Laxness ter harte genomen had?

Bijzondere schrijvers, die IJslanders. Dit weekend las ik in Trouw  een recensie van het boek Het verdriet van de engelen, van al weer een IJslandse schrijver, Jón Kalman Stefánsson. Marcel Otten vertaalde ook dit werk. Geweldig dat Otten al zoveel IJslandse boeken voor ons leesbaar heeft gemaakt. Binnenkort kan ik, als ik de recensie kan geloven, weer een IJslandse schrijver toevoegen aan mijn favorieten.